Tesbih taneleri -2-

Tesbih etmek, Ahzâb Suresi, 41 – 42. Ayetlerde buyrulduğu gibi emirdir. Tesbih kelimesi ve aynı kökten gelen sübhân kelimesi ,Allah’tan başkası için kullanılamaz.

    “Ey inananlar! Allah’ı çokça zikredin. Ve O’nu sabah-akşam tesbih edin.”

    “Yedi gök, yer ve bunlarda bulunan herkes O’nu tesbih eder. O’nu övgü ile tesbih etmeyen hiçbir şey yoktur. Ne var ki siz, onların tesbihlerini anlamazsınız.” -1-

    Burada anlayamadığımız tesbihlere örnek olarak,cansız bildiğimiz kuvars kristalini örnek vermek isterim. Kuvars kristalinin belli aralıklarla verdiği sinyaller (pulse’lar) o kadar hassas ve doğru aralıklarla birbirini takip eder ki insanlar o taşı zamanı sayabilmek için kuvarz saatlerinde kullanırlar.

  Bazı alimler yaratılmışların anlayamadığımız zikri için ,her ne amaç ile yaratılmışlar ise,o amaçla uygun davranmalarıdır. Lisan-ı haldir derler.

  Bazıları da,kainatta her bir yaşam boyutunda farklı bir tesbihin olduğunu söyler. Bütün yaratılmışlar kendilerine özgü tesbihi zikr eder der, hz Musa’nın asasını,dağların hz Davut’un zikrine iştirakini,rüzgarların hz Süleyman’a itaatini,denizin hz Musa ile konuşmasını,taşların hz peygambere selam vermesini, hutbe verirken kendisine dayanmadı diye inleyen kütüğü örnek olarak verirler.

  Tesbih kelimesinin kök harfleri ‘s-b-h’ dir. Bu kelimenin anlamları içinde bulunan “hızlı biçimde yüzme” esas alınarak,bu açıdan bakıldığında tesbih etmek her türlü kötülükten hızla uzaklaşmak anlamı kazanır.

    Kalu belada verilen sözün bilgisinin zihinde korunması hıfz, bu sözün hatıra gelmesi zikir,hatıra gelenin  dile dökülmesi de tesbihdir.   -2-

    Allah’ı unutanı Allah da unutur.-3-

   Kuran zikirdir,namaz başta olmak üzere, diğer ibadetlerin zikir olarak nitelendirilmesi, ibadetlerin Allah’ı hatırlatma yönüyle ilgilidir. İnsan ibadet ederek hem Allah’ı hem de kendisinin kulluğunu hatırlamakta.

   Kuran’ı Kerim’de, hamd ve tesbih birlikte kullanılmıştır.“Öyleyse hamd ile tesbih et ve O’nun huzurunda secde edenlerden biri ol!” -4-

   Hamd,genel anlamı ile alemi kuşatan rahmete şükür etmek demek. Dolayısı ile hamd,nimetleri vereni hatırlama, O’nu anma,verdiklerine şükür ve dua etmeyi içerir.

Tesbih edilmesi tavsiye edilen kelimeler,Elmalılı Hamdi Yazır ifadesi ile “Allah Teala’yı Cenabı akdesine layık olmayan şaibelerden gerek itikaden, gerek kavlen ve gerek kalben tenzih etmek ve uzak tutmaktır"

1-)(İsrâ suresi, 44. ayet.)

2-)(Ahzab 33/41-42).

3-)(A’râf 7/51; Haşr 59/19; Tevbe 9/67; Casiye 45/34) (Bakara 2/152).

4-)(Hicr 15/ 98)